جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه به بررسی بدیع در شعر سعدی یعنی بوستان و غزل ها و قصاید او می پردازد.بدیع در لغت به معنی امر تازه و نو است و در اصطلاح آرایش سخن فصیح و بلیغ را گویند.قدما آن را علم آرایش بیرونی کلام می دانستند. بهره گیری سعدی از این صنایع مانند دیگر جنبه های شاعریش به شیوه ی سبک کلی او یعنی سهل و ممتنع است. این صنایع در شعر او نه تنها متکلفانه نیستند و خود را بر شعر سعدیتحمیل ننموده و آن را گرانبار نکرده اند بلکه چنان ماهرانه در بافت کلام او حل شده اند که تشخیص دادن آنها گاهی واقعاً دشوار است و برای استخراج صنایع از اشعار او گاه باید دقت و تأمل بیشتری کرد و اشعار را بارها و بارها مطالعه نمود.از جملهپرکاربردترین صنایع در اشعار سعدی در حیطه ی بدیع لفظی می توان از جناس، موازنه، تکرار و در حیطه ی بدیع معنوی از تمثیل، مراعات نظیر، تضاد، تجاهل العارف و ایهام نام برد.

قرآن کریم،بر پیامبر(ص)به قصد هدایت بشر نازل شد رهنمودهای قرآن کریم در زمینه جنگ یکی از مصادیق این هدایت است به همین خاطر درقرآن کریم انواع جنگ بررسی و رهنمودهای هرکدام مشخص شده است. در جنگ با مشرکین که عمدتاً با مشرکین مکه درگیر بودند نحوه‌ی موضع‌گیری مسلمانان در مقابل آنان آمده که اولین دشمن و سرسخت‌ترین آن‌ها بودند و همگی در این نبردها با مسلمانان شرکت داشتند به همین خاطر قرآن کریم هم دستور داده که باید شما همگی با آنان به مقابله برخیزید.درجنگ با کفار که شامل کافران اهل کتاب و سایر همدستانشان بوده و در جنگ با منافقین که در ظاهر اسلام را پذیرفته ولی در فرصت‌های ضعف مسلمانان به آنان خیانت و با دشمنان همدست می‌شدند. درجنگ با اهل بغی که معمولاً گروهی‌اند که اهل اسلام هستند ولی به سببی علیه حکومت اسلامی و یا مسلمانان دیگر خروج می‌کنند که باید مسلمانان با آن‌ها مبارزه و جهاد کنند تا به‌حق گردن نهند. دربحث جهاد و جنگ اینکه چه کسی آن راآغاز کند؟(دفاعی یاابتدایی)که عمدتاً جهاد دفاعی در زمان رسول‌الله(ص) و حکومت امام علی(ع) پیش‌آمده و یکی دو مورد هم جهاد رهایی‌بخش به دستور قرآن کریم انجام‌گرفته است. در جهاد ابتدایی که بحث و حدیث زیادی در این عصر در مورد آن وجود دارد که اکثراً باوجود امام معصوم آن را واجب می‌دانند وعده‌ای با مرجع تقلید مسلمانان که ولی‌فقیه باشد، هم آن را جهاد واجب تلقی می‌کنند که مورد بررسی قرار می‌گیرد در تمام موارد جهاد رهنمودهای قرآن کریم از آیات آن استخراج و به ‌عنوان دلیل مطرح گردیده است.

شناخت زیبایی، همواره برای انسان ارزشمند و لذت‌بخش بوده است و یکی از حوزه‌های آن، زیبایی‌شناسی ادبیات می‌باشد که عبارت است از: کشف گونه‌های ادبی از طریق بررسی‌های زبانی که از مباحث اصلی آن، ارتباط لفظ با معنا و بررسی جلوه‌های بلاغی آن در کلام است. بدون شک نهج‌البلاغه به جهت برخورداری از واژگان غنی، تناسب لفظ با معنا و ارائه آن با اسلوب‌های گوناگون بلاغی، نمونه‌ی برجسته‌ی بلاغت در ادبیات عربی است.

در این رساله سه جریان مهم؛ مکتب خلفاء، زندیقان و غالیان، مورد باز شناسی قرار گرفته و آن دسته از اقدامات آنان که در زمینه تفسیر مفسران تأثیر گذار بوده، ارزیابی شده است. مکتب خلفاء، که پس از رحلت رسول گرامی اسلام(ص) در برابر مکتب اهل بیت(ع) تاسیس و بدست امویان و عباسیان(به طور عموم) توسعه یافت، در حقیقت ارائه کننده نسخه حکومتی حاکمان جور از اسلام و توجیه گر اعمال نامشروع و ظالمانه آنان بود. برخی اقدامات پیروان این مکتب، چون:تدوین و نشر حدیث، خلق تئوری عدالت جمیع صحابه، ترویج احادیث جعلی و اسرائیلی؛ از طرفی موجب به حاشیه راندن فرهنگ و تفاسیر اهل بیت (ع) در جامعه مسلمانان شده است. از طرف دیگر سبب بروز افکار وعقاید باطلی چون: جبرگرایی، تشبیه، تجسیم و رویت خداوند در میان مسلمانان شده و علاوه برآن زمینه ساز رویکرد برخی مفسران و قاریان به تفسیر اجتهادی و اجتهاد در قرائت شده است. که این خوداختلاف در برداشت از آیات قرآن کریم و در نتیجه اختلاف تفاسیر را در پی داشته است.زندیقان که از آغاز دعوت اسلامی در جامعه آن روزگار حضور داشتند، بیشتر به نظر می رسد در اواخر دوران بنی امیه و در دوران خلفای عباسی به اوج تحرکات سیاسی مذهبی خود دست یافتند.جعل و ترویج احادیث در تشبیه و تجسیم خداوند متعال و تنقیص عصمت پیامبر(ص) و در نتیجه تخریب پایه های تفسیر صحیح از آیات قرآن ، پرداختن افراطی به شعر و شاعری و در نتیجه کم رنگ شدن پرداختن به قرآن و تفسیر آن ، اعتراض بر آیات قرآن و شبهه افکنی در مضامین آنها، تنها بخشی از اقدامات آنان است که در این مجال ذکر شده است . غالیان که هیچ نسبتی با اسلام و مسلمانان نداشتند جز اینکه به آن تظاهر می کردند، با جعل حدیث،اباحی گری، ترویج عقاید باطل و تبلیغات سوء در شأن اهل بیت‏علیهم السلام زمینه‏اى را ایجاد کردند تا برخى تفاسیر و تأویلات آیات در تفاسیر شیعه، در خصوص اهل بیت‏علیهم السلام و دشمنان ایشان محصور گردد. مهمتر اینکه سبب گشتند تا برخی روایات تفسیری و تأویلی ساختگی و دروغین به جرگه احادیث اهل بیت (ع) راه یافته، که از طرفی زمینه اتهام دشمنان بر ضد شیعه را فراهم ساخته و از طرف دیگر سبب بی اعتمادی به برخی راویان و احادیث تاویلی و تفسیری ایشان شده است.

حدیث شریف من عرف نفسه در جوامع روایی از نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) و امیرالمومنین و امام صادق(علیهما السلام) نقل شده و مشهور بین فریقین است، و آیات و روایات زیادی نیز موید این حدیث هستند که با در نظر گرفتن کثرت احادیث مشابه می‌توان تواتر معنوی آنرا ادعا کرد. پیش از اسلام نیز این حدیث مطرح بوده و در صحف ادریس(ع)آمده است. لفظ «عرف»فعل ماضی و فعل ماضی دلالت بر تاکید و قطعیت وقوع متعلق خود می‌کند و خصوصا که با «قد»تحقیق آمده و تاکید آن را بیشتر می‌کند. نفس در حدیث شریف یعنی«من»خود درون انسان و ضمیر نفسه را اگر به«من»برگردانیم یعنی هر کس خودش را بشناسد خدایش را شناخته است. و اگر مرجع ضمیر را پیامبر بدانیم چنانکه در تقریر انسان کامل بیان شده یعنی هرکس پیامبر را که اولی بالمومنین من انفسهم است بشناسد رب او را خواهد شناخت. منظور از رب در حدیث شریف ذات حق متعال نیست، بلکه رب در اصطلاح عرفان یکی از اسماء الهی است. و عرفا معتقدند که ذات الهی برای احدی قابل شناخت نیست. عرفا تقریرهای زیادی را از حدیث ارائه داده‌اند که هر کدام مرتبه‌ای از حدیث شریف را بیان می‌کند. از جمله این تقاریر می‌توان به تقریر نقص و فقر؛ جامعیت و استخلاف؛ انسان کامل؛ مرئاتیت؛ جمع بین تنزیه و تشبیه؛ و در نهایت عینیت را اشاره کرد.

عرفان، گرایش معنوی گسترده‌ای است که در میان پیروان تمامی ادیان دیده می‌شود. عرفا اعتقاد دارند برای رسیدن به قله‌ی رفیع معرفت باید منازل و مقاماتی را طی نمود و سلوک طریق عرفان با مقیم شدن در مقامات آغاز می‌گردد. در فرهنگ اسلامی، آنچه «مقامات عرفانی» نامیده می‌شود، ابتدا به‌صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) مطرح شده بود و به‌تدریج و با درجات مختلف، در عمل صحابه و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافت و سپس، با توجه به جنبه‌ی باطنی و معنوی حالات و مقامات و تغییر و تحولاتی که در روح انسان ایجاد می‌کنند، از مفاهیم اخلاقی و ایمانی به عوامل سیر و سلوک باطنی تبدیل شد و عنوان «مقامات و احوال عرفانی» را به خود گرفت. برای بهره‌مندی از هر چیزی باید به منبع اصلی آن رجوع کرد. صحیفه سجادیه به‌عنوان میراث گران‌بهای امام سجاد (ع) که سرشار از تعالیم عرفانی است در کنار قرآن کریم که منبع راستین معارف عرفانی به شمار می‌آید، الگویی کامل و نمونه برای رسیدن به قله‌های عرفان و رضوان الهی ترسیم می‌کنند. این پژوهش بر اساس تقسیم‌بندی ابونصر سراج طوسی در کتاب «اللمع فی التصوف» که هفت مقام توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توکل و رضا را به‌عنوان مقامات عرفانی ذکر کرده است به بحث پیرامون این مقامات در قرآن و صحیفه سجادیه پرداخته و الگویی کاملاً اسلامی و اصیل از آن‌ها را ارائه نموده است؛ الگویی که با درون‌مایه‌ی غنی خود از انحرافات و آسیب‌های معنویات نوظهور و افراط‌وتفریط‌های عرفان صوفیانه به دور است و انسان را مطمئن، به مقام رضوان الهی می‌رساند.

بخش قابل توجهی از آیات قرآن، آیاتی است که موضوعات اعتقادی و معارفی را دربرمی‌گیرد. پرداختن به این مهم در قرآن از آنجا نشئت می‌گیرد که عقیده، مبنای اخلاق و عمل آدمی است. واکاوی جلوه‌های مهم آیات قرآنیِ معطوفِ به عقید? انسانی، همواره مورد اهتمام مفسران قرآن بوده است. مجمع البیانِ فضل بن حسن طبرسی که تفسیری است جامع و اجتهادی و دارای اعتبار در میان عالمان و قرآن‌پژوهان مسلمان، از زمر? این کوشش‌ها به‌شمار می‌رود. بر این اساس می‌توان گفت: موضوعات عقاید و کلام، در سایه‌سار وحیِ الهی، جلو? مهم و برجسته‌ای در این تفسیر دارد. طبرسی در مجمع البیان به‌مثاب? مفسری جامع‌نگر مطرح است که پس از شیخ طوسی و تفسیر تبیان او، با آراء و دیدگاه‌های عالمان و مفسران متکلم مسلمان، ذیل آیات مربوط مواجه شده و فعالانه برخورد کرده است. این مواجهه گونه های متفاوت دارد. از توضیح و تبیین آن آرا گرفته تا موافقت یا تخطئ? این انگاره‌ها. از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که طبرسی با توجه به مبانی تفسیری خود و با عنایت به دیدگاه‌های کلامی شیعه تلاش کرده تا مبانی کلام شیعه را تحکیم بخشد. دیگر آنکه در مواجهه با قیاس مفسران برخی فرقه‌های مسلمان، دیدگاهش با دیدگاه‌های گروه‌هایی مانند معتزله، قرابت بیشتری دارد. تخطئ? تفسیر جبرگرایان و حشویه نسبت به سایر فرقه‌ها، در این تفسیر برجسته‌تر می‌نماید

پایان نامه حاضر عهده دار بحث درباره مضاربه اسلامی است و در ضمن آن کوشیده شده کیفیت تشکیل بانک ها بر اساس فقه اسلامی ترسیم شود. سعی من بیشتر بر این بوده که نشان دهم اسلام دارای نظامی اقتصادی است و مضاربه بخشی از آن نظام است و بر اهل فن پوشیده نیست که مضاربه در سنت پیامبر معمول بوده است و فقها و راویان حدیث آن را در کتابهای فقهی و استدلالی تدوین نموده اند ولی همانطوری که ممکن است در طول تاریخ بعضی از اصتلاحات و کلمات مفهوم اصلی خویش را از دست بدهند. مضاربه نیز به چنین سرنوشتی مبتلا شده است.نمونه آن را میتوان در سالهای اخیر مشاهده کرد که چگونه شرکت های سرمایه دار در پوشش مضاربه به غارت اموال مردم می پرداختند در صورتیکه اگه بطور صحیح به آن عمل شود میتواند بعضی از مسائل اقتصادی مردم را سامان بخشد و برای طرفین معامله پر سود باشد و از رکود سرمایه نقدی جلوگیری کنند از آنجا که بحث مضاربه به عللی چند و از جمله مطرح شدن بانک اسلامی بدون ربا در جامعه امروزی ما مطرح شده است مطالعه در این خصوص و تبیین ماهیت و ابعاد آن را لازم دانستم.

هدف این رساله ، تبیین مبانی و گرایشهای تفسیر اثنی عشری است ،زیرا شاه عبدالعظیمی از جمله مفسرانی است که مقدمه ای بسیار ناقص و مختصر در آغاز تفسیر خود عرضه کرده است. وی از مبنا و زیر مبناهای الهی یعنی قرآن به قرآن و قرآن به سنت و مبنای بشری با گرایشهای اصولی – فقهی ، فلسفی ، کلامی، عرفانی ، ادبی ، علمی – تجربی و تاریخی سود برده است . تفسیر قرآن به قرآن ، اگر توسط معصوم(ع) انجام گیرد ، بهترین نوع تفسیر می باشدکه در این رساله این نوع تفسیر به چشم می خورد و در ارزیابی نهایی درباره ی این تفسیر ، با توجه به مبانی می توان گفت: این تفسیر در وهله ی اول ، تفسیری روایی است ، گرچه مفسر به بحث سندی توجه نداشته است و به نقل از روایات ائمه (ع) بسنده می کند و در مورد ثقه و غیر ثقه بودن رجال حدیث ، بحثی ارائه نداده است و نکته ی قابل توجه در عملکرد تفسیری وی ، استفاده اصطلاحی از لفظ اسرائیلیات برای حدیث قدسی است ، وی حدیث قدسی را که گفتار خداوند می باشد ، با اسرائیلیات که گفتار یهود بر ضد اسلام می باشد خلط کرده است . در وهله ی دوم ، با توجه به گرایشها می توان گفت: تفسیری است که گرایش کلامی آن بر سایر گرایشها غلبه دارد و در مباحث کلامی ، نظرات امامیهرا غالب بر دیدگاه معتزله و اشاعره بیان می کند . در مورد فقه و اصول ، به صورت گذرا به نفع مذهب تشیع سخن می گوید . وی در لابلای مباحث به گرایش تاریخی توجه داشته است ولی منبع تاریخی موثقی جز نقل از تفاسیر دیگر ، ذکر نمی کند . مفسر به صورت گذرا به گرایش عرفانی و فلسفی پرداخته است .گرایش ادبی نیز در این تفسیر دیده می شود که با ذکر « نکته ی ادبیه» به مباحثی چون تفسیر لغات در آیات ، صرف و نحو و بلاغت می پردازد و نیز در رابطه با گرایش علمی – تجربی ، به فراخور برخی آیات ، توضیحاتی از علوم مختلف در طول تفسیر خود ارائه می دهد و فردی که بدنبال گرایش خاصی از جمله کلام ، فقه ، علم تجربی ، تاریخ باشد این تفسیر بافهم از مبانی و گرایشهای آن که در این رساله در پی آن هستیم ، مفید می باشد .

در این پژوهش با بررسی کردن فضائل و مناقب امیرالمومنین (ع) از کتاب های : صحیح بخاری، صحیح مسلم ، مستدرک علی الصحیحین و شروح آن ها به دنبال اثبات اصل وجود فضائل در معتبر ترین کتب اهل سنت و ارتباط دادن این فضائل به افضلیت و امامت امام علی (ع) می باشیم . و با بررسی آن ها به نتایجی همچون وجود مناقب و فضائل ایشان در این کتب ، مولود کعبهبودن ، سبقت امام علی (ع) بر تمام صحابه و مردم در ایمان آوردن به پیامبر(ص)، شرکت امام (ع)در بیشتر غزوات و جنگ های پیامبر (ص) مانند احد، خیبر، خندق، تبوک و... وانجام دلاوری ها ورشادت های ارزشمند در دفاع از اسلام و پیامبر(ص)بگونه ای که در این دلاوری ها امیر المومنین (ع)بشدت زخمی شدند همانند نبرد احد،مدح و ستایش پیامبر وبیان انواع فضایل ایشان در احادیث مختلف مانند: حدیث سفینه ، منزلت ، ثقلین واخوت...، همکاری امام با خلفا در زمینه های نظامی ، قضایی و مشورتی به دلیل رعایت مصالح مسلمین ، اثبات خلافت و امامت ایشان با وجود فضائل بی شمار، از این پژوهش بدست آمد.